۱/۳ میلیون مددجو پشت نوبت بهزیستی

 براساس آمار ارائه شده از سوي اين سازمان به همشهري، هم‌اكنون در مجموع يك ميليون و 286هزار و 829نفر تحت پوشش بهزيستي هستند و 95هزار نفر بيشتر از اين جمعيت يعني يك ميليون و 364هزار و 459نفر در سامانه ويژه سازمان ثبت‌نام كرده‌اند و به‌اصطلاح پشت نوبت هستند. اينكه جمعيت نزديك به يك ميليون و400هزار نفري در صف انتظار، چه زماني فرصت استفاده از خدمات و حمايت‌ها را پيدا خواهند كرد هم البته نامشخص است. مسئولان بهزيستي زمان مشخصي براي اين انتظار اعلام نمي‌كنند و مي‌گويند كه همه‌‌چيز منوط به تخصيص اعتبار و حمايت‌هاي دولت از اين گروه است.

• چتري كه بزرگ نيست

كافي نبودن حمايت‌ها موضوعي است كه مورد انتقاد جدي رئيس انجمن حمايت از حقوق معلولان هم هست. علي‌همت محمودنژاد اگر چه معتقد است كيفيت خدمات اين سازمان هم با آرمان‌ها و ايده‌آل‌ها فاصله دارد، اما مهم‌ترين مشكل فعلي را ميزان كميت و گستردگي خدمات نهاد متولي معلولان كشور مي‌داند.البته اين همه ماجرا نيست و خيلي‌ها سازمان بهزسيتي را در ارائه خدمات به همين جمعيت تحت پوشش ناموفق ارزيابي مي‌كنند. چه اينكه رئيس انجمن حمايت از حقوق معلولان در ارزيابي عملكرد اين سازمان در سال 94 مي‌گويد:«سال گذشته شاهد ارائه هيچ‌گونه خدمات جديدي به معلولان نبوديم و همچنين مشكلات و موانع زيادي فراروي معلولان ديديم. براي مثال حدود 2 سال است كه بيمه مكمل معلولان لغو و از دسترس آنها خارج شده است اما متأسفانه شاهد پيگيري سازمان بهزيستي براي برقراري مجدد اين بيمه نيستيم.»

• عيدي كم ودير

پرداخت مستمري شايد مهم‌ترين خدمت اين سازمان به معلولان باشد. هم‌اكنون مبلغ مستمري براي افراد تحت پوشش در گروه‌هاي يك تا 5نفره 53 هزارتا 100هزار تومان است. افراد معلول هر خانواده به شرط اينكه پرونده توانبخشي جداگانه و مستقل داشته باشند معادل همين مبلغ نيز در پايان هر سال عيدي مي‌گيرند. اگرچه همين مبالغ كم هم آنطور كه رئيس اين سازمان سال گذشته در گفت‌وگو با همشهري تأييد كرد گاهي با يك يا حتي 2‌ماه تأخير به مددجويان پرداخت مي‌شود اما حالا اين افراد چشم انتظار افزايش اين مستمري‌ها هستند؛ موضوعي كه مسئولان بهزيستي تا‌كنون چندبار وعده پيگيري آن را داده‌اند و البته هنوز جز زمزمه‌هايي درخصوص افزايش 20درصدي، خبري قطعي در اين زمينه وجود ندارد. رئيس انجمن حمايت از حقوق معلولان به همشهري مي‌گويد:‌ «چند سال قبل مقرر شده بود تا ميزان مستمري مستمري‌بگيران نهادهاي حمايتي 30درصد حقوق پايه كارگري باشد اما هنوز اين اقدام عملي نشده و مددجويان بهزيستي همچنان 53هزار تا 100هزار تومان حقوق دريافت مي‌كنند؛ مبلغي كه حتي با حداكثر پرداختي يعني 100هزار تومان نيز قابل توجه نيست و دردي از مددجويان دوا نمي‌كند. وعده افزايش 20درصدي مستمري مددجويان نيز كه اواخر سال گذشته توسط رئيس سازمان بهزيستي رسانه‌اي شد نتوانست كاري براي مشكلات اين افراد انجام دهد، چرا كه در نهايت مستمري 53هزار توماني اين افراد در خوش‌بينانه‌ترين حالت به 70هزار تومان افزايش پيدا مي‌كند؛ رقمي كه حتي براي خريد مايحتاج اوليه يك زندگي بخور و نمير هم كافي نيست.»

به گفته محمود‌نژاد از 41هزار و 70معلولي كه در انجمن حمايت از حقوق معلولان عضو هستند بيش از 2 هزار خانواده داراي 2تا 3معلول هستند كه وضعيت زندگي مناسبي هم ندارند. موضوع ساخت مسكن براي معلولان از سال‌ها قبل مطرح شده و چندين بار نيز پروژه‌هايي در اين خصوص به بهره‌برداري رسيده، اما محمود‌نژاد معتقد است كه ساخت مسكن معلولان بيشتر موضوعي تبليغاتي است، چراكه مسكن مهر معلولان در هشتگرد بيش از 10سال است كلنگ خورده و هنوز كاري اساسي براي آن انجام نشده است. مسكن‌هايي كه در شهرهايي نظير ورامين، پرند، قرچك و... براي معلولان درنظر گرفته شده نه‌تنها مجهز به بالابر نيستند بلكه به‌علت دوري از مراكز توانبخشي بيشتر براي خانواده‌هاي داراي معلول هزينه‌بر هستند.

او همچنين از يك دهه تلاش براي تشكيل شوراي‌عالي معلولان مي‌گويد؛ مطالبه‌اي كه با وجود حدود 3ميليون معلول در كشورمان با بي‌مهري برخي مسئولان مواجه شده است. محمودنژاد اگر چه معتقد است تصويب حقوق معلولان در مجلس شوراي اسلامي نشان داد نمايندگان مردم در خانه ملت دغدغه مشكلات و مسائل معلولان را دارند اما تأكيد مي‌كند تصويب اين قانون به تنهايي نمي‌تواند گرهي از مشكلات معلولان باز كند.

• چه بايد كرد؟

انتظار نامشخص بيش از يك ميليون و 300هزار معلول براي استفاده از خدمات بهزيستي در كشور در حالي است كه درصورت بررسي و تصويب طرح نمايندگان مجلس براي رسيدگي به وضعيت نيازمندان ازكار افتاده، نه‌تنها مشكلات تعداد زيادي از افراد تحت پوشش اين سازمان حل مي‌شود بلكه امكان هزينه كردن اعتبارات و بودجه‌ها براي مددجوياني كه معلوليت‌هاي كمتري دارند فراهم شده و صف پشت‌نوبتي‌ها نيز كوتاه‌تر خواهد شد. آنطور كه دكتر حسين‌نحوي‌نژاد، معاون امور توانبخشي بهزيستي كشور به همشهري مي‌گويد معلولان جسمي- حركتي بيشترين فراواني را بين انواع معلوليت‌ها در كشورمان دارند و از مجموع افراد تحت‌پوشش بهزيستي، 500هزار نفر سالمندان معلول هستند. براساس طرحي كه خرداد‌ماه سال گذشته با امضاي 275نماينده تقديم هيأت رئيسه مجلس شد، افراد نيازمندي كه به‌دليل بيماري و معلوليت يا كهنسالي توانايي كار كردن نداشته باشند هر سال درصد مشخصي از حداقل حقوق كارگري را دريافت خواهند كرد. اين طرح در سال گذشته فرصت بررسي در مجلس پيدا نكرد و هم‌اكنون يكي از مهم‌ترين كارهاي برزمين مانده مجلس نهم محسوب مي‌شود.

• جزئيات يك طرح

براساس طرحي كه در آخرين روزهاي خرداد‌ماه سال گذشته تقديم هيأت رئيسه مجلس شد، افراد نيازمند ازكارافتاده پس از شناسايي توسط نهاد‌هاي حمايتي براي هميشه و تا زماني كه شرايط قرار گرفتن در اين گروه را داشته باشند، نسبتي مشخص از حقوق رسمي يك كارگر را دريافت خواهند كرد. بر اين اساس خانواده‌هاي 4نفره 50درصد، خانواده‌هاي 3‌نفره 40درصد، خانواده‌هاي 2نفره 30درصد و خانواده‌هاي يك نفره 20درصد حقوق و مزاياي يك كارگر با حداقل دستمزد قانون كار را خواهند گرفت و به ازاي هر نفر در خانواده‌هاي بيش از 4نفر، 10درصد افزوده خواهد شد. تا‌كنون تعداد زيادي از نمايندگان مجلس، كارشناسان اقتصادي و صاحب‌نظران اجتماعي از طيف‌ها و گرايش‌هاي مختلف، حمايت خود از اين طرح را اعلام كرده‌اند.

• آمار جمعيت معلولان